پزشک از مادر این کودک 20 ماهه می‌خواهد که توضیح بدهد ماجرا از چه قرار است. مادر می‌گوید: «نمی‌دانم. خواهر بزرگترش آمد و به من گفت که از دانه‌های اندازه دانه تسبیح یکی از اسباب بازی‌ها قورت داده. من رفتم و دیدم که دانه‌ها کوچک و گرد است. اعتنایی نکردم و فکر کردم که دفع می‌شود. ولی کمی بعد بیهوش شد. در مدت کوتاهی که تا بیمارستان می‌آوردیمش یک بار به‌هوش آمد، استفراغ کرد و دوباره بیهوش شد.»
نگرانی را می‌شود از صورت پزشک خواند. او بلافاصله آزمایش‌های خون و اسکن مغز اورژانس برای کودک درخواست می‌کند. وقتی پدر کودک به بیمارستان می‌رسد، از او می‌خواهد تا جعبه و چند عدد از دانه‌های مربوط به آن اسباب بازی را به بیمارستان بیاورد. پزشک دانه‌های مربوط را برای آزمایش مواد شیمیایی موجود در آن به آزمایشگاه می‌فرستد.
جواب آزمایشگاه این است: پوشش روی این دانه‌ها از یک ماده شیمیایی تشکیل شده که بدن می‌تواند آن را به گاما هیدروکسی بوتیریل متابولیزه کند. این ماده سمی است و می‌تواند در مقادیر گوناگون باعث کاهش سطح هوشیاری، بیهوشی، تشنج، خواب آلودگی مفرط، اغما و مرگ شود.
خوشبختانه پیش از پاسخ آزمایشگاه کودک مزبور به هوش آمده و در تخت خود در بیمارستان بالا و پایین می‌پرد. این بار ماجرا به خیر می‌گذرد.
***
داستان واقعی فوق در ایالت آرکانزاس آمریکا به وقوع پیوسته است. این اسباب بازی که با طراحی و بسته بندی یک شرکت استرالیایی در جهان توزیع می‌شود، در چین تولید می‌شود.
تاکنون حداقل 2 کودک در آمریکا و 4 کودک در استرالیا به سبب بلعیدن دانه‌های اسباب بازی آکوا داتز ( Aqua Dots) روانه بیمارستان شده‌اند. همین امر باعث شده تا کمیسیون بررسی بی‌خطری محصولات مصرفی دستور دهد همه اسباب بازیهای آکوا داتز از سراسر آمریکا جمع آوری و مرجوع شوند.
مادر این کودک 20 ماهه می‌گوید: «من فکر کردم فرزندم در شرف مرگ است. دیگر امیدی به زنده ماندن او نداشتم. خیلی وحشتناک بود.» او ادامه می‌دهد: «خواهربزرگترش با این اسباب بازی داشت بازی می‌کرد. جک هم کنار او بود و مثل این‌که یکی از دانه‌های این اسباب بازی را قورت داد.
وقتی خواهرش آمد به من گفت، حال جک خوب بود. من روی جعبه اسباب بازی را خواندم. هیچ هشداری روی جعبه چاپ نشده بود که حکایت از سمی بودن مواد تشکیل دهنده اسباب بازی داشته باشد. فقط در مورد خطر احتمال خفگی کودکان زیر 3 سال درصورت بلع آن هشدار داده شده بود. اصلا ًتصورش را هم نمی‌کردم که مواد آن سمی باشد.»
شرکت موز(Moose) یک بنگاه تجاری استرالیایی است که این اسباب بازی‌ها را در 40 کشور جهان بین فروشگاه‌ها پخش می‌کند. مسئول این شرکت می‌گوید: «دانه‌های مزبور توسط یک تولید کننده چینی در شنژن چین در استان گوانگ دونگ تولید می‌شود. نمی‌توانم بفهمم این مواد سمی از کجا وارد چرخه تولید شده‌اند. این امر بدون اطلاع شرکت ما صورت گرفته و قرار نبوده از چنین ماده‌ای در تولید این اسباب بازی استفاده شود.»
مادر کودک 20 ماهه آمریکایی می‌گوید: «او ناگهان از هوش رفت و تا 6 ساعت همین طور بیهوش بود. نمی‌دانید در این 6 ساعت چه بر من و پدرش گذشت. خوشبختانه وقتی به هوش آمد کاملاً سالم به‌نظر می‌رسید و شروع کرد به شیطنت. انگار که فقط خوابیده بود و از خواب بیدار شده. خوشحال بود، فریاد می‌زد و بالا و پایین می‌پرید و بخش بیمارستان را به هم ریخته بود. همه پرستاران بیمارستان آمدند و این وضعیت او را دیدند.»
آقای دکتر جاگر، پزشک معالج وی هم می‌گوید: «این ماده شیمیایی سمی است. همان ماده‌ای است که از آن، نوعی قرص خیابانی درست می‌کنند و به‌عنوان ماده انرژی بخش و نشاط آور به جوانان می‌فروشند. وقتی سطح آن در خون بچه بالا بوده، وی را بیهوش کرده است ولی کم کم که سم از بدن او دفع شده آثار انرژی بخشی آن در وی نمایان شده است.»
این توصیه تکراری را حتما شنیده‌اید که این قرصها به صورت دست ساز تهیه می‌شود و به علت عدم دقت لازم در میزان ماده مؤثر در هر قرص از یک سو و قدرت متابولیسم متفاوت بدن افراد، فاصله انرژی بخشی تا مرگ آوری در این قرصها خیلی کم است و حتی گاهی فقط با مصرف یک قرص برخی از جوانان زندگی را بدرود گفته‌اند.
مدیر شرکت استرالیایی توزیع کننده این اسباب بازی می‌گوید: «ما همه توان خود را به کار گرفته‌ایم تا به کسانی که قبلاً این اسباب بازی را خریده‌اند اطلاع رسانی کنیم و کلیه کالاهای موجود در سراسر جهان را جمع آوری کنیم.»
ظاهرا این اسباب بازی در استرالیا هم با نام بیندیز (Bindeez) به فروش می‌رسید که با آگاهی از بستری شدن 4 کودک استرالیایی به‌دنبال بلع دانه‌های آن، تمامی اسباب بازیهای بیندیز از فروشگاه‌های استرالیا جمع‌آوری شد. طبق مدارک موجود، قرار بوده که پوشش دانه‌های تسبیح مانند در این اسباب بازی از جنس 1 و 5 – پنتان ادیول باشد که یک ماده غیرسمی است و در ترکیبات اکثر چسب‌ها یافت می‌شود.
متأسفانه به جای آن از ماده سمی 1 و 4 – بوتان ادیول استفاده شده که به‌طور گسترده‌ای در پلاستیک‌ها و مواد شوینده کاربرد دارد. اداره نظارت بر غذا و داروی ایالات متحده(FDA) در سال 1999 این ماده را در گروه یک خطر برای سلامت قرار داد، یعنی این ماده می‌تواند باعث مرگ انسان شود.
شاید هم اکنون بتوان فهمید چرا به جای ماده اصلی، این ترکیب سمی در تولید اسباب بازی استفاده شده است. در پایگاه اینترنتی فروش محصولات شیمیایی در چین، قیمت هر تن از ماده 1 و 4 – بوتان ادیول در حدود 2 هزار دلار آمریکا و قیمت هر تن از 1 و 5 – پنتان ادیول در حدود 10 هزار دلار است. شاید کم کم بتوان برخی از رموز ارزان بودن اسباب بازی‌ها و سایر کالاهای چینی را یافت، ولی به چه قیمتی؟!
از ابتدای سال1386 تاکنون میلیون‌ها اسباب بازی چینی از سطح فروشگاه‌های دنیا توسط تولیدکنندگان و توزیع کنندگان معتبر جهان جمع آوری و مرجوع شده‌اند. از محبوب‌ترین این اسباب بازی‌ها باید به انواع عروسک‌ها و وسایل مربوط به آنها اشاره کرد. یکی دیگر از پرفروش‌ترین محصولات برگشتی، انواع خودروهای اسباب بازی در سایزهای گوناگون است. متأسفانه در رنگ سطح این اسباب بازی‌ها ماده سمی سرب وجود دارد.
به‌نظر می‌رسد منطقی باشد که توصیه کنیم حداقل از خریدن اسباب بازیهای ساخت چین، بدون توجه به این که در کدام کشور بسته بندی شده است، برای کودکان زیر3 سال پرهیز شود. کودکان زیر3 سال طبق عادت اسباب بازی را در دهان می‌برند و حتی بدون قورت دادن آن هم شاید مقادیر قابل توجهی از مواد سمی موجود در این اسباب بازی‌ها وارد بدن آنها شود.
شاید دوباره مجبور شویم به بازیهای ساده خودمان مانند هفت سنگ یا یه قل دو قل روی بیاوریم.
